Deze behandeling is gericht op het herkennen van jouw nare gevoelens en hardnekkige (gedrags)patronen om daar vervolgens meer grip op te krijgen of die te veranderen.
“ik ben…”
“een mislukking, ik ben raar, ik moet mij schamen, ik hoor er niet bij, het is mijn schuld, ik ben bang om ziek te worden, ik ga maar geen relatie aan, ik wordt toch steeds weer verlaten.”
Het zijn voorbeelden van hardnekkige patronen en vervelende gevoelens die jouw leven keer op keer flink in de war schoppen.
Ergens weet je dat je ‘te overdreven’ reageert, maar toch word je keer op keer overmand door nare emoties. Je hebt geen andere mogelijkheid om die gedachtes en gevoelens los te laten.
Schematherapie is dan mogelijk een geschikte behandeling om jou te helpen deze patronen te doorgronden en te doorbreken.
Schematherapie is een vorm van therapie waarbij jouw gevoelsleven en emotionele behoeften centraal komen te staan, evenals de wijze waarop je in het hier en nu met die behoeften omgaat. Je leert jouw emotionele behoeften herkennen, accepteren en eraan tegemoet te komen.
‘Emotionele basisbehoeften’
De manier waarop jouw opvoeders met jou omgingen, kan invloed hebben op het ontstaan van bepaalde schema’s. Elk kind heeft emotionele basisbehoeften zoals geborgenheid en veiligheid, maar daaraan is om welke reden dan ook, niet altijd tegemoetgekomen. Dat kan op latere leeftijd tot problemen leiden. Het gaat om de volgende basisbehoeften:
- Een veilige band met andere mensen hebben
- Duidelijke grenzen en leiding krijgen
- Eigen keuzes maken, en onafhankelijk mogen zijn
- Spontaniteit en plezier kunnen uiten
- Vrijheid om je behoeften en emoties te uiten
Wanneer tijdens jouw kindertijd één of meer emotionele basisbehoeftes niet helemaal zijn vervuld, kunnen negatieve schema’s ontstaan. Er zijn 16 schema’s onderzocht en ontwikkeld. Voorbeelden van schema’s zijn: emotioneel tekort/verwaarlozing, verlating, wantrouwen, sociale isolatie, minderwaardigheid, zelfopoffering, en afhankelijkheid. In bepaalde situaties worden bepaalde (kinderachtige) gevoelens en patronen, ook wel schema’s genoemd, steeds weer opgeroepen.
Een schemamodus is een bepaalde gevoelstoestand waarin je schiet wanneer je in een situatie bent waar gevoelens van vroeger worden opgeroepen. Het plotseling omslaan van je stemming door bijvoorbeeld vlak, heftig, of zelfkritisch te reageren valt dit je omgeving op. Wanneer door een bepaalde emotionele gebeurtenis één of meerdere schema’s tegelijk worden geactiveerd, kom je in een bepaalde schemamodus (meervoud modi), of kortweg modus, terecht.
Een schema zou je dus kunnen opvatten als een stabiele, vaste overtuiging. De schemamodi zijn steeds wisselende gevoelstoestanden die worden bepaald door op dat moment actieve schema’s en de manier waarop jij met je intense emoties omgaat. Enkele voorbeelden van schema modi zijn: eenzame kind modus, ongedisciplineerde of boze kind, veeleisende ouder modus, afstandelijke beschermer, of een zelfverheerlijker- modus.
‘Gekwetste kind modus’
Een voorbeeld is van een modus is de ‘gekwetste kind’ modus. Je voelt je bijvoorbeeld meteen buitengesloten als je hoort dat twee vrienden van jou samen uit zijn geweest.
Je weet dat jouw vrienden jou echt niet in de steek willen laten, maar toch word je overmand door heftige emoties en voel jij je verdrietig en buitengesloten, als dit thema speelt, was je vroeger misschien echt een buitenbeentje, bijvoorbeeld doordat je als kind vaak bent verhuisd en zo telkens in een omgeving terechtkwam waar je niemand kende, of doordat je ouders anders waren dan de rest van het dorp.
Je schiet in je gekwetste kindmodus. Je reageert te heftig, te emotioneel en kunt niet relativeren. Ergens weet je dat je reactie te groot is, je moet echt moeite doen om je niet weer als een kind te gaan gedragen. Je gedrag wordt beheerst door oude pijnlijke ervaringen. Dan zit je in een modus.
Een bepaalde schemamodus vormt op die manier een krachtige manier van reageren, dat ervoor zorgt dat je steeds tegen dezelfde problemen aanloopt. Er ontstaat een interactie waar je niet meer uit komt omdat je omgeving vaak ziet dat je boos, vlak of teruggetrokken bent.
Doel schematherapie
Het doel van schematherapie is om jouw lang bestaande patronen te leren herkennen en inzicht te krijgen in je gevoelens en emotionele behoeften. Wat zijn jouw schema’s en modi? Hoe werken ze op je wijze van reageren in? Vervolgens kan jij je nare gevoelens en gedragspatronen doorbreken en veranderen. Uiteindelijk kun jij hopelijk gezonde schema’s opbouwen, zodat jij niet meer zo vast komt te zitten en niet zo sterk wordt belemmerd door negatieve beelden/gedachten over jezelf of anderen. Dan zit je in de schematherapie termen in je ‘gezonde volwassene’.
Jouw hardnekkig, terugkerende patronen kunnen een grote invloed hebben op je leven. Het voelt bijvoorbeeld alsof je altijd door iedereen in de steek wordt gelaten, je hebt het gevoel dat je niemand kan vertrouwen of dat jij een grote mislukkeling bent. Het is daarom belangrijk om deze patronen te doorgronden en te veranderen zodat jij meer controle krijgt over je emoties.
We starten met voorlichting en vervolgens bespreek je de terugkerende problemen waar je in je huidige leven keer op keer tegenaan loopt en hoe jij je dan voelt. Met behulp van je behandelaar worden de hardnekkige patronen en de daarbij behorende vervelende emoties geïdentificeerd. Daarna wordt uitgezocht hoe deze zijn ontstaan. Samen gaan we terug naar je jeugd om te kijken welke emotionele basisbehoeften bij jou niet vervuld zijn.
Wanneer je de hardnekkige patronen hebt benoemd en erkend, ga je samen met je therapeut aan de slag om deze nare of verdrietige ervaringen uit je jeugd te verwerken.
Uiteindelijk is het doel dat jij afscheid neemt van je oude, negatieve schema’s om open te staan voor nieuwe positievere schema’s en je meer inzicht en grip krijgt over je emoties.
Zodat jij vanuit je regie, je volwassenheid kunt reageren en jij je weer meer vrijer voelt.
Ook voor minder zware problemen kan schematherapie worden ingezet. Schematherapie helpt om hardnekkige patronen te herkennen die in jouw kindertijd zijn ontstaan. Wanneer je deze patronen niet herkent en verandert, loop je steeds tegen dezelfde problemen aan.
In de sessies zijn een goede band belangrijk. De behandeling kan emotioneel voor je zijn omdat je mogelijk teruggaat naar moeilijke of nare ervaringen uit je jeugd. Ik zal je steunen om jouw patronen te doorgronden en te veranderen. Het is daarom van belang dat jij je veilig en op je gemak voelt tijdens deze sessies.
